स्वच्छ खानेपानी सबै नागरिकको आधारभूत अधिकार हो। तर धेरै विकासोन्मुख देशहरूमा अझै लाखौं मानिसहरू सुरक्षित पानीबाट बञ्चित छन्। यस्ता मुलुकहरूमा इन्जिनियरहरूको भूमिका अत्यन्तै निर्णायक हुन्छ, किनभने खानेपानीको उपलब्धता केवल स्रोत होइन, प्राविधिक समाधानसँग पनि जोडिएको विषय हो।
१. पानीको स्रोतको पहिचान र संरक्षण
-
इन्जिनियरहरू पानीका स्रोतहरू (नदी, मुहान, भूजल) पहिचान, परीक्षण र मूल्याङ्कन गर्छन्।
-
स्रोतहरू सुक्ने, प्रदूषण हुने वा अव्यवस्थित दोहन रोक्न वैज्ञानिक र दिगो प्रविधि अपनाउँछन्।
२. पानी प्रशोधन प्रणालीको डिजाइन र निर्माण
-
स्वच्छ र पिउनयोग्य बनाउन इन्जिनियरहरूले फिल्ट्रेसन, क्लोरिनेसन, UV, RO प्रणालीहरू विकास र निर्माण गर्छन्।
-
दूषित पानीका कारण लाग्ने रोगहरू (जस्तै झाडापखाला, हैजा) को जोखिम घटाउन यिनले पानी शुद्धीकरण संयन्त्र तयार गर्छन्।
३. पाइपलाइन र वितरण नेटवर्क विकास
-
दुर्गम गाउँदेखि शहरी क्षेत्रसम्म पानी पु¥याउन पाइपलाइन प्रणालीको डिजाइन र कार्यान्वयन अत्यावश्यक हुन्छ।
-
इन्जिनियरहरूले उपयुक्त ढल निकास, पानीको दबाब नियन्त्रण, ट्यांकीको डिजाइनजस्ता कुरा हेरेर कुशल वितरण प्रणाली बनाउँछन्।
४. कम लागतमा दीर्घकालीन समाधान
-
विकासोन्मुख देशमा बजेट सीमित हुने भएकाले इन्जिनियरहरू स्थानीय सामग्री, श्रम र प्रविधिको उपयोग गरेर सस्तो र दीगो समाधान दिन्छन्।
-
जस्तै: ग्राभिटी–फेड सिस्टम, रेन–वाटर हार्भेस्टिङ, माइक्रो वाटर प्युरिफायर आदि।
५. प्रकोपपछिको पुनर्संरचना
-
बाढी, भूकम्प, सुख्खा आदि प्रकोपपछिको समयमा पानी आपूर्तिमा समस्या आउँछ।
-
इन्जिनियरहरू आपतकालीन पानी शुद्धीकरण र वितरण प्रणाली निर्माणमा तैनाथ हुन्छन्।
